UNUTULMA HAKKI KAPSAMINDA KURUL’UN YAYINLADIĞI KRİTERLER

Teknolojinin ilerlemesiyle çeşitli yeni insan hakları da konuşulmaya ve literatürümüzde yer edinmeye başlamıştır. Yeni nesil ve dördüncü kuşak haklar olarak da nitelendirdiğimiz bu haklardan biri de unutulma hakkıdır. Daha önce DİJİTAL ORTAMDAKİ VERİLERİN SİLİNMESİNİ TALEP ETME VE UNUTULMA HAKKI başlıklı yazımızla sizlere unutulma hakkının Türkiye’deki tarihsel gelişimini ve önemini aktarmıştık. Bu konu ile ilgili bir önceki yazımızda belirttiğimiz ve unutulma hakkını ele alan Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun (“Kurul”) 3/06/2020 Tarihli ve 2020/481 Sayılı Kararı’nın (“Karar”) ardından Kurul, unutulma hakkının nasıl değerlendirilmesi gerektiğine ilişkin bazı kriterler belirlemiş ve bunu internet sitesi üzerinden duyurmuştur.

Bu yazımızda Kurul’un duyurduğu Kişilerin Ad ve Soyadı ile Arama Motorları Üzerinden Yapılan Aramalarda Çıkan Sonuçların İndeksten Çıkarılmasına İlişkin Değerlendirmede Dikkate Alınacak Kriterleri kısaca sizler için inceleyeceğiz.

Öncelikle, Kurul yukarıda anılan kararıyla arama motorlarının da birer veri sorumlusu olduğuna, arama motorlarında gerçek kişilere ait verilerin yer almasının bir kişisel veri işleme faaliyeti olduğuna ve unutulma hakkı kapsamında kişisel verilerinin silinmesini isteyen ilgili kişilerden gelecek taleplerin iletilebileceği başvuru yöntemlerinin bulunması gerektiğine değinmişti. Arama motorları tarafından sağlanacak başvuru yöntemleri yoluyla iletilen taleplerin değerlendirilmesinin ise aşağıda bahsedilecek kriterler göz önünde bulundurularak yapılması tavsiye edilmektedir. İlgili kişiler başvuru yaptıkları arama motorlarından unutulma hakkı kapsamında yeterli gördükleri sonucu alamazlarsa bu konuda Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na ya da yargı yoluna da başvuru yapabileceklerdir. 

Bu kriterler Kurul tarafından kişisel verisi işlenen gerçek kişinin menfaati ile toplumun o bilgiye ulaşmasındaki menfaatin arasındaki dengenin tespit edilebilmesi ve unutulma hakkının ne denli uygulanabilir ve elverişli olduğunun tespiti amacıyla duyurulmuştur.

KRİTERLER
1- İlgili kişi kamusal yaşamda önemli bir rol oynuyor mu?	Kamusal yaşamda önemli bir rolü olan kimseler hakkındaki bilgiye erişilmesinde kamu menfaatinin bulunacağı düşünülerek silinme ihtimali daha düşük değerlendirilmektedir. (Örnek: Siyasetçiler, iş insanları, ünlü sanatçı ve sporcular.) Ancak burada dahi bilgi eğer kişinin özel hayatını ilgilendiriyorsa kaldırılabilmesi mümkündür.
2- Arama sonuçlarının öznesi bir çocuk mu?	Kişiye ait bilginin yayımlanması sırasında kişi 18 yaşından küçükse bu noktada çocuğun üstün yararı ilkesi gereği unutulma hakkının uygulama alanı bulabilmesi çok daha yüksek olacaktır.
3- Bilginin içeriği doğru mu?	Yayımlanan bilgi kişi hakkında gerçeği yansıtmıyor ve doğru olmayan, yanıltıcı bir izlenim oluşmasına sebebiyet veriyorsa kaldırılma ihtimali daha yüksektir. Ancak ilgili kişinin bu iddiasını ispat etmesi gerekmektedir.
4- Bilgiler kişinin çalışma hayatı ile mi ilgili?	Eğer bir bilgi kişinin çalışma hayatı ile ilgiliyse kaldırılma ihtimalinin daha düşük olduğu ve kişinin özel yaşamıyla ilgili verilerin kaldırılma ihtimalinin yüksek olduğu belirtilmektedir. Ancak, burada kişinin halihazırda aynı işi yapıp yapmadığı ve ilgili kişinin işine ilişkin yayımlanan bilgilerin ölçülü bir bilgi akışı olup olmadığına dikkat etmek gerekmektedir.
5- Arama sonuçlarında yer alan bilgi ilgili kişi hakkında hakaret, onur kırıcı, iftira niteliği taşıyor mu?	Arama motorunda listelenen sonuçlarda suç niteliği taşıyan bilgiler hakkında unutulma hakkı kapsamında olumlu yanıt alınamazsa yargı yoluna başvurulması gerekliliğinden söz edilmiştir.
6- Arama sonuçlarında yer alan bilgi özel nitelikli kişisel veri niteliği taşıyor mu?	Özel nitelikli kişisel veriler çok daha hassas nitelikli verilerden olduğundan unutulma hakkı kapsamında değerlendirilmesi çok daha olasıdır. Özel nitelikli kişisel veri olmasa dahi kişinin adres, telefon numarası, parola, mali bilgileri gibi bilgiler kişinin mahremiyet alanına ilişkin olduğundan kaldırılma talebinin kabul görme olasılığının çok daha yüksek olacağı değerlendirilmiştir.
7- Arama sonuçlarında ulaşılan bilgi güncel mi?	Aradan geçen zamanla verinin yayımlanma amacı ile verinin kendisi arasındaki bağ kopmuşsa verinin unutulma hakkı kapsamında arama motorlarından kaldırılması çok daha muhtemeldir. Ancak tarihsel ve bilimsel veriler bu kapsamda değerlendirmeye alınmazlar.
8- Arama sonucunda ulaşılan bilgi kişi hakkında önyargıya sebep oluyor mu?	Arama sonucundaki bilgi kişi hakkında önyargıya sebep oluyor ve bu önyargı iddiası kanıtlanabiliyorsa unutulma hakkı kapsamında bilginin silinmesi muhtemeldir.
9- Arama sonucunda yer alan bilgi kişi açısından bir risk doğuruyor mu?	Arama sonucundaki bilgiler kişiyi kişiyi kimlik hırsızlığı veya takip edilme gibi risklere açık hale getiriyorsa kaldırılması çok daha olasıdır.
10- Bilgi kişinin kendisi tarafından mı yayımlandı?	Kişinin kendisinin yayımladığı bilgilerin yine kişi tarafından kaldırılabilir olduğu düşünüldüğünden böylesi bir talebin kabul edilme ihtimali düşüktür. Ancak kişi verilerinin yayımlanmasına açık rıza göstermiş ve fakat sonrasında açık rızasını geri alma seçeneği kendisine sunulmamışsa bu hususun göz önünde bulundurulması gerekir.
11- Orijinal içerik gazetecilik faaliyeti kapsamında işlenen verileri mi kapsıyor?	Basın özgürlüğü ve ifade özgürlüğü kapsamında gazetecilik faaliyetleri çerçevesinde bilgilerin yayımlanmasında kamu menfaatinin çok daha yüksek olacağı değerlendirilmekle birlikte bilginin niteliğinin de önem taşıdığı belirtilmiştir.
12- İlgili kişiye ilişkin bilgilerin yayımlanmasında yasal bir zorunluluk var mı?	Bilgilerin yayımlanması konusunda kendisine yetki tanınan çeşitli kurum ve kuruluşlar tarafından yayımlanan bilgilerin kaldırılma olasılığının daha düşük olduğu değerlendirilmektedir.
13- İlgili kişiye ilişkin bilgi ceza gerektiren bir suçla mı ilgili?	Uzak bir zaman diliminde gerçekleşmiş ve küçük suçlara ilişkin bilgilerin güncel tarihli ve görece daha büyük suçlara veya cezaya ilişkin bilgilere nazaran silinme ihtimali daha yüksek görülmektedir.

Av. Sinem İLİKLİ

TARLAN- BAKSI AVUKATLIK BÜROSU

---

AV. AYLİN TARLAN- AV. DERYA BAKSI