31.12.2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 7262 Sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun ile Dernekler Kanunu’nda önemli değişiklikler yapılmıştır. Aşağıda yapılan değişiklikleri kısaca bilgilerinize sunarız.
1.Türk Ceza Kanunu’nun 53’üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş veya affa uğramış olsa bile yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı söz konusu olmadıkça; Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yer alan suçlar ile Türk Ceza Kanunu’nda yer alan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti veya suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçlarından mahkûm olanların derneklerin genel kurul dışındaki organlarında görev alamayacakları düzenlenmiştir. Dernek organlarına seçildikten sonra yukarıdaki suçlardan mahkûm olanların görevi ise sona erecektir.
2.Derneklerin, tüzüklerinde gösterilen amaçlar doğrultusunda faaliyet gösterip göstermedikleri, defterlerini ve kayıtlarını mevzuata uygun olarak tutup tutmadıkları hakkında İçişleri Bakanı veya mülkî idare amiri tarafından yapılacak risk değerlendirmelerine göre üç yılı geçmeyecek şekilde her yıl denetim yapılabileceği düzenlenmiştir.
3.Denetim ile görevlendirilenler, ilgili dernekten, kamu kurum ve kuruluşlarından, bankalar dâhil gerçek ve tüzel kişilerden denetim görevi kapsamına giren hususla sınırlı olarak ilgili bilgi ve belgeyi isteme yetkisine sahiptir. Talepte bulunulanlar özel kanunlarda yazılı hükümleri ileri sürerek bilgi ve belge vermekten kaçınamayacaklardır.
4.Yurt dışına yardım yapılmadan önce mülki idari amirliğe bildirimde bulunulması yükümlülüğü getirilmiştir.
5.Bir derneğin faaliyeti çerçevesinde Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yer alan suçlar ile Türk Ceza Kanununda yer alan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti veya suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçlarından dolayı derneğin genel kurulu dışındaki organlarında görevli olanlar veya ilgili personel hakkında kovuşturma başlatılması hâlinde bu kişiler veya bu kişilerin görev yaptığı organlar geçici bir tedbir olarak İçişleri Bakanı tarafından görevden uzaklaştırılabilecektir. Görevden uzaklaştırılan organların yerine Dernekler Kanunu 27. maddesine göre kayyım atanabilecektir.
Bu tedbirin yeterli olmaması halinde ve gecikmesinde sakınca bulunması durumunda İçİşleri Bakanlığı tarafından dernek faaliyetten geçici olarak alıkonulabilecektir.
6.Denetim kurulu tarafından yapılacak dernek iç denetimlerinde veya İç İşleri Bakanlığı’nca yapılacak dış denetimlerde istenen bilgi ve belgelerin verilmemesi ve yönetim yerleri, müesseseler ve eklentilerine girme isteğinin yerine getirilmemesi halinde bu hükümlere aykırı hareket edenlerin üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılacağı düzenlenmiştir.
7.İç İşleri Bakanlığı’nca veya mülki idari amirliklerce yapılacak denetimlerde kamu kurum ve kuruluşlarından, bankalar dâhil gerçek ve tüzel kişilerden denetim görevi kapsamına giren hususla sınırlı olarak ilgili bilgi ve belgeyi istemeleri halinde bu isteğe aykırı hareket edenlere beş bin Türk lirasından yirmi bin Türk lirasına kadar idari para cezası verileceği düzenlenmiştir. Ancak bu aykırılığın kamu kurum ve kuruluşları bünyesinde gerçekleşmesi hâlinde, yetkilendirilen makamın yapacağı bildirim üzerine, ilgili kamu kurum ve kuruluşunda çalıştırılma biçimine bakılmaksızın görev yapanlar hakkında disiplin hükümlerine göre işlem yapılacaktır.
8.Tutulması zorunlu olan defter ve belgelerin, gerekli dikkat ve özen gösterilmiş olması şartıyla elde olmayan bir nedenle okunamayacak hâle gelmesi veya kaybolması hâlinde, öğrenme tarihinden itibaren on beş gün içinde dernek merkezinin bulunduğu yerin yetkili mahkemesine zayi belgesi almak için başvurmayanların veya bu belgeyi denetim sırasında ibraz edemeyenlerin üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılacağı düzenlenmiştir.
9.Yurt dışına yardım yapılması ile yurt dışından yardım alınması konusunda bildirim yükümlülüklerine aykırı hareket edenlere beş bin Türk lirasından yüz bin Türk lirasına kadar idari para cezası verileceği düzenlenmiştir.
10.Yedi bin Türk lirasını aşan her türlü gelir, tahsilat, gider ve ödemelerini bankalar ve diğer finans kuruluşları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla yapmayan dernek yöneticilerine her bir işlem için işleme konu tutarın %10’una kadar idari para cezası verileceği düzenlenmiştir.
11.Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yer alan suçlar ile Türk Ceza Kanunu’nda yer alan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti veya suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçlarından mahkûm olanların dernek organlarında görev alması halinde dernek organlarında görev alanlara ve bu kişilerin görevlerini yazılı uyarıya rağmen yedi gün içerisinde sonlandırmayan dernek yöneticilerine bin beş yüz Türk lirası idari para cezası verileceği ve Mülki idare amirince yapılan ikinci yazılı uyarıya rağmen otuz gün içinde bu kişilerin organlardaki görevlerinin sonlandırılmaması hâlinde mahkeme kararı ile derneğin feshine karar verilebileceği düzenlenmiştir.
Av. Sinem İLİKLİ
TARLAN – BAKSI AVUKATLIK BÜROSU
AV. AYLİN TARLAN – AV. DERYA BAKSI
Tarlan Avukatlık Bürosu Bloğu 