Ülkemizi de etkisi altına alan küresel COVID-19 salgınından etkilenen ve koşulları sağlayan işyerlerinin kısa çalışma hükümlerinden faydalanması söz konusu olabilecektir.
İşsizlik Sigortası Kanunu EK-2 maddesi zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilir hükmünü amirdir.
Bu şekilde kısa çalışma yapılabilen işyerlerinde:
– Çalışanlara devlet tarafından kısa çalışma ödeneği verilebilmekte
– GSS primlerinin bir kısmı devlet tarafından karşılanabilmektedir Kısa çalışma ödeneğinden faydalanılabilmesi için aşağıdaki şartların bulunması gerekmektedir:
– Yukarıda sayılan gerekçelerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azalması veya durması – Bu durumun işveren tarafından İŞKUR’a bildirilmesi ve İŞKUR’un kısa çalışma talebini uygun bulması
– Ödenek alacak çalışanın isminin kısa çalışma listesinde yer alması ve kısa çalışma ödeneği almak için gerekli koşulları sağlaması Kamuoyunda daha geniş kapsamlı ödeneklerin sağlanması gibi bir beklenti oluşsa da; henüz buna dair resmi bir açıklama mevcut değildir.
4447 SAYILI İŞSİZLİK SİGORTASI KANUNU
Kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği
Ek Madde 2 – (Ek: 15/5/2008-5763/18 md.; Değişik: 13/2/2011-6111/73 md.)
Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilir.
Bu Kanuna göre sigortalı sayılan kişileri hizmet akdine tabi olarak çalıştıran işveren, kısa çalışma talebini, derhal gerekçeleri ile birlikte Türkiye İş Kurumuna, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya bir yazı ile bildirir. Talebin uygunluğunun belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar, ilgili kurum ve kuruluşların da görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Kısa çalışma halinde İşsizlik Sigortası Fonundan kısa çalışma ödeneği ödenir. İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi gerekir.
Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesine göre 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez. Kısa çalışma ödeneğinden yararlananlara ait sigorta primlerinin aktarılması ve sağlık hizmetlerinin sunulmasına ilişkin işlemler 5510 sayılı Kanunda belirtilen esaslar çerçevesinde yürütülür. Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülür.
Zorlayıcı sebeplerle kısa çalışma yapılması halinde, kısa çalışma ödeneği ödemeleri 4857 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (III) numaralı bendinde ve aynı Kanunun 40 ıncı maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar.
Bu maddede yer alan kısa çalışma ödeneğinin süresini altı aya kadar uzatmaya ve işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.(1) İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.
Av. Kerem Utku Örer
Tarlan Avukatlık Bürosu Bloğu 