5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da (“Kanun”) yapılan değişiklikler ile birlikte Sosyal Ağ Sağlayıcılarının yerine getirmesi gereken bazı yükümlülükler ortaya çıkmış oldu. Bu yazımızda kısaca yapılan değişikliklerin neler olduğuna değineceğiz.
İnternet Yasası’nda yapılan ilk değişiklik, “sosyal ağ sağlayıcı” kavramı Kanuna eklenmiş, bu kavrama yönelik olarak da bir tanımlama yapılmıştır. Buna göre sosyal ağ sağlayıcı:
“sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü, ses, konum gibi verileri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişiler”
olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımın Kanun’a eklenmesi ile birlikte “Whatsapp” gibi internet yoluyla iletişimin sağlandığı uygulamaların “sosyal ağ sağlayıcı” tanımı içerisinde olup olmadığı konusu da tartışılmaya başlanmıştır.
Kanunda yapılan değişikliklerden bir diğeri ise, Türkiye’de erişimi 1 milyondan fazla olan Sosyal Ağ Sağlayıcılarına Türk vatandaşı olan bir temsilci bulundurma zorunluluğu getirilmiştir. Bu temsilcinin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (“BTK”) bildirilmesi ve iletişim bilgilerinin internet sitesinde görülebilecek bir şekilde yayınlanması gerekmektedir. Temsilciliklerin hukuki statüsünün ne olduğu ile ilgili ise Kanun’da düzenlenmiş bir hüküm bulunmamaktadır.
Kanun kapsamında getirilen bir diğer değişiklik ise;
“Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı, Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma yönünde gerekli tedbirleri alır.”
Bu yükümlülük ile birlikte, maddede yazılı şartı sağlayan sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye’de verilerini depolayabilecekleri bir Server kurması gerekmektedir.
Diğer değişiklikler ise şu şekildedir;
Suçların soruşturma ve kovuşturması sırasında Cumhuriyet savcısı, hakim veya mahkeme tarafından yazılı olarak istenilen bilgilere 10 gün içinde cevap verilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
Şartları taşıyan sosyal ağ sağlayıcılara, BTK tarafından bildirimde bulunularak temsilci ataması talep edilecektir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde öngörülen yaptırımlar aşağıdaki gibi sıralanmıştır:
- Sosyal ağ sağlayıcı BTK’nın yapacağı bildirimin tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde bu yükümlülüğü yerine getirmez ise ilk olarak hakkında 10 milyon Türk Lirası idari para cezasına karar verilecektir.
- İdari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde bu yükümlülük yerine getirilmez ise 30 milyon Türk Lirası idari para cezası daha verilecektir.
- İkinci verilen idari para cezasının tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde bu yükümlülük yerine getirilmez ise BTK Başkanı tarafından Türkiye’de mukim gerçek ve tüzel kişi vergi mükelleflerinin sosyal ağ sağlayıcıya reklam vermesi yasaklanacaktır. (reklam yasağı)
- Reklam yasağının kararının verildiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde bu yükümlülük yerine getirilmez ise BTK Başkanının yapacağı başvuru ile Sulh Ceza Hakimliği’nce verilecek kararla sosyal ağ sağlayıcısının internet trafiği bant genişliği yüzde 50 oranında daraltılacaktır.
- Verilen ilk bant genişliği daraltma kararının uygulanmasından itibaren 30 gün içerisinde de bu yükümlülük yerine getirilmez ise Sulh Ceza Hakimliği’nce verilecek kararla sosyal ağ sağlayıcısının internet trafiği bant genişliği yüzde 90’a varacak oranda daraltılabilecektir.
Suç oluşturan içeriğin çıkarılmasının mümkün olduğu durumlarda erişimin engellenmesi kararı yerine içeriğin çıkarılması kararı verilebilecek. Bu kararların gereği en geç 4 saat içinde yerine getirilecek.
İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talep etmesi durumunda yargıç tarafından, başvuranın adının, ihlale konu internet adresleriyle ilişkilendirilmemesine (unutulma hakkı) karar verilebilecek.
Sosyal ağ sağlayıcı, “içeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi” ile “özel hayatın gizliliği nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesi” başvurularına en geç 48 saat içinde yanıt vermekle yükümlü olacak. Olumsuz yanıtlar gerekçeli olarak verilecek. Bu süre içinde yanıt vermeyenlere 5 milyon, içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararlarını uygulamayanlara ise 10 milyon lira ceza verilecek.
Sosyal Ağ Sağlayıcılarının yükümlülüklere ilişkin hazırlayacakları ilk raporu da 2021 yılı Haziran ayı içerisinde BTK’ya sunması da gerekmektedir.
Özetle, yapılan değişiklikler sosyal ağ sağlayıcıları açısından bir takım yükümlülükler barındırıyor. Ayrıca Kurum’un kesebileceği cezaların yüksekliği de tartışma konusu olan bir diğer nokta. Yapılan bu değişiklerden bazıları 1 Ekim 2020 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olacak. Bu tarihten sonraki süreçte yapılan değişikliklerin Sosyal Ağ Sağlayıcıları nezdindeki yansımalarını da görmüş olacağız.
Stj. Av. Ozan Parlak
Tarlan Avukatlık Bürosu Bloğu 