İcra takibi hak ve alacakların teminini sağlayan hukuksal bir yoldur. Borcunu tahsil edemeyen alacaklı tarafından icra müdürlüklerinde icra takibi başlatılabilmektedir. Bu sebepledir ki; icra takibi başlatılırken, sürdürülürken ve kapatılırken bazı harç ve giderlerin ödenmesi gerekmektedir. İcra takipleri çeşitli sebeplerle başlatılabilmektedir. Ancak bu yazımızda herhangi bir mahkeme kararı bulunmaksızın alacağın tahsili istemiyle başvurulan icra takibi yöntemindeki harçlar ve özellikle tahsil harcı üzerinde duruyor olacağız.
İcra takibi başlatılırken icra takibine dayanak olan alacak miktarının ciddiyetini ortaya koyabilmek, gereksiz yere icra takibi başlatılmasının önüne geçebilmek ve icra işlemlerine başlanabilmesi adına alacaklılardan başvurma harcı ile peşin harç tahsil edilmektedir. Başvurma harcı icra takibine başvurulması dolayısıyla ödenen maktu bir harç miktarı olup, bu harç her yıl yeniden değerleme oranınca artış göstermektedir. Harçlar Kanunu Genel Tebliğ uyarınca başvurma harcının 2022 yılı için 80,70.-TL olduğunu söyleyebilmek mümkündür.
Bir de icra takibi başlatılırken yukarıda değindiğimiz peşin harç söz konusudur. Peşin harç ileride tahsil edilecek tahsil harcına mahsup edilmek üzere icra takibi başlatılırken alacaklı tarafından ödenir. Bu harç miktarı nispi olarak hesaplanmakta olup alacağın miktarıyla doğru orantılı bir şekilde artış göstermektedir. Peşin harç alacağın ‰5’i olarak alınmaktadır.
Tahsil harcı ise icra takiplerinin gidişatına göre çeşitli oranlarda değişebilmektedir. Aşağıdaki tabloda kısaca görülebilecek tahsil harcı oranlarının neye göre belirlendiğine yer veriyor olacağız.
TAHSİL HARCI
- İCRA DOSYASI YOLUYLA ALACAĞIN TAHSİLİ
- Alacaklı icra takibini başlattıktan sonra icra müdürlüğünce borcun ödeneceği banka bilgilerinin de içinde yer aldığı bir ödeme emri borçluya tebliğ edilir. Borçlu bu ödeme emrinden sonra dosyada hiçbir haciz işlemi gerçekleştirilmesine mahal vermeden borç miktarını öderse dosyanın kapatılabilmesi için icra takibi başlatılan alacak miktarı üzerinden %4,55 oranında bir tahsil harcının da ödenmesi gerekmektedir.
- Ancak borçlu ödemeyi icra dosyasına yaptığı sırada malvarlığı üzerinde bir haciz işlemi yapılmış olduğu görülürse dosyanın kapatılabilmesi için icra takibi başlatılan alacak miktarı üzerinden %9,10 oranında tahsil harcının da ödenmesi gerekmektedir.
- Borçlu, borcunu ödemez ve alacaklı, icra dosyasında yaptığı haciz işlemi sonrasında hacizli malın satışı yoluyla alacağını tahsil ederse %11,38 oranında bir tahsil harcı ödenecektir. Hacizli malın satışı sonrasında alacağın kısmen karşılanması halinde kısmen ödenen tutar üzerinden, alacağın tamamen karşılanması halinde ise icra takibi başlatılan tutar üzerinden tahsil harcı hesaplaması yapılır.
- BORÇLUNUN İCRA DOSYASINA DEĞİL ALACAKLIYA ÖDEME YAPMASI
Uygulamada kimi zaman icra takibi açıldıktan sonra da borçlu ile alacaklının anlaşarak alacağın tahsil edilebildiği görülmektedir. Nitekim borçlu açısından haricen belirlenen tahsil harç oranlarının daha düşük olması sebebiyle bu durum borçlunun borç miktarında küçük de olsa bir indirim oranı oluşturur. Böyle bir durumda borçlu için en önem arz edecek konu icra dosyasının kapatılabilmesi için tahsil harcının kim tarafından ödeneceğinin taraflarca kararlaştırılmasıdır. Çünkü borçlu ile alacaklı belirli bir para üzerinde anlaşarak borcun ödenmesi üzerinde anlaşabilirlerse de eğer dosyaya herhangi bir tahsil harcı ödemesi yapılmazsa dosya ayakta kalmaya ve en önemlisi de haciz işlemleri yürümeye devam edebilecektir. Böyle bir durumda borçlu icra dosyasında uygulanmaya devam eden çeşitli haciz işlemleri dolayısıyla zarar görebilir.
- Borçlu ile alacaklının anlaşması üzerine borçlunun alacaklıya ödeme yaptığı sırada borçlunun malvarlığı üzerinde haciz mevcut değilse icra takibine konu alacak miktarı üzerinden %2,27 oranında tahsil harcının ödenmesi gerekmektedir. Bu harcı alacaklı doğrudan dosyaya ödeyebileceği gibi alacaklı, haricen tahsil bildiriminde bulunarak tahsil harcının borçlu tarafından dosyaya ödeneceğini de bildirebilir.
- Borçlunun alacaklıya ödeme yaptığı sırada borçlunun malvarlığı üzerinde bir haciz işlemi mevcutsa tahsil harcı oranı %4,55 olacaktır. Tahsil harcının ödenmesi dosyadaki mevcut hacizlerin de kaldırılması bakımından önem arz eden bir konudur. Yukarıda değindiğimiz harcın ödenmesi usulü bu süreç bakımından da aynen geçerliliğini korur.
Son olarak, tarafların haklarının tam ve doğru bir şekilde temini ve ileride ortaya çıkabilecek risklere karşı koruma sağlamak adına bu sürecin mutlaka bir avukat ile takibini önemli görüyoruz.
Av. Sinem İLİKLİ
TARLAN-BAKSI AVUKATLIK BÜROSU
AV. AYLİN TARLAN-AV. DERYA BAKSI
Tarlan Avukatlık Bürosu Bloğu 