Kişisel Verileri Koruma Kurumu (“Kurum”) tarafından Ekim ayında Unutulma Hakkının Arama Motorları Özelinde Değerlendirilmesi’ne ilişkin bir rehber yayımlanmıştır. Bu yazımızda unutulma hakkının gelişimi ile uluslararası ve ulusal hukuktaki konumuna ve ilgili kişinin unutulma hakkına ilişkin hak arama yöntemlerine dair bilgilendirmeler içeren rehberin detaylarına kısaca değinmeye çalışacağız.
Literatürde, unutulma hakkı “bireyin geçmişte hukuka uygun olarak yayılmış ve doğru nitelikteki bilgilerinin zamanın geçmesine bağlı olarak erişimden kaldırılmasını ya da gündeme getirilmemesini talep edebilmesi” olarak tanımlanmaktadır. Bu kapsamda unutulma hakkı, bireylerin itibarlarını kötü etkileyecek haber, yorum ve içeriklere erişimi azaltma taleplerini yerine getirmek üzere uygun bir araç sağlamaktadır.
Uluslararası hukukta unutulma hakkı, Avrupa Genel Veri Koruma Tüzüğü’nün “Silme hakkı (Unutulma Hakkı)” başlıklı 17. maddesinde ayrıca tanımlanmamış ancak “silme” yükümlülüğü kapsamında değerlendirilmiştir. İlgili Tüzük’te bu hakkın kullanımı için veri işleme şartlarının ortadan kalkmış olması gerektiği belirtilmiş ve hakkın istisnalarına yer verilmiştir.
Unutulma hakkı kapsamındaki ilk dava Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın (ABAD) 13.05.2014 tarihinde karara bağladığı 3 Mayıs 2014 tarihli ve C-131/12 Sayılı Google/İspanya kararıdır. İlgili kararın detaylarına ve unutulma hakkının uluslararası ve ulusal anlamda tarihsel gelişimine daha önce yayımladığımız DİJİTAL ORTAMDAKİ VERİLERİN SİLİNMESİNİ TALEP ETME VE UNUTULMA HAKKI başlıklı yazımızda yer verilmiştir.
Ulusal anlamda ise mevzuatlarımızda “unutulma hakkı” başlığı altında herhangi bir düzenleme yer almasa da, Anayasa, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu(“Kanun”), 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun unutulma hakkının tesisine yönelik çeşitli araçlar barındırmaktadır. Bunun yanı sıra, bu hakkın yer verildiği yargı kararları da bulunmaktadır ve Kurum tarafından yayımlanan Rehber’de, bu kararlardan bazılarına yer verilmiştir. Kanun’un kişisel verilerin işlenmesine ilişkin genel ilkelerin düzenlendiği 4. maddesi, kişisel verilerin silinmesi, yok edilmesi veya anonim hale getirilmesinin düzenlendiği 7. maddesi ve kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesini isteme hakkının da yer aldığı ilgili kişinin haklarının düzenlendiği 11. maddesi unutulma hakkının yerine getirilmesine ilişkin araçlara dayanak teşkil etmekle birlikte Kişisel Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi ve Anonim Hale Getirilmesi Hakkında Yönetmelik’in 8. maddesinde de bu kapsamdaki düzenlemelere yer verilmiştir.
Kişisel Verileri Koruma Kurulu(“Kurul”), arama motorlarının verilerin yayılmasında belirleyici bir role sahip oldukları dikkate alınarak ilgili kişilerin ad ve soyadları ile arama motorları üzerinden yapacakları aramalar neticesinde çıkan sonuçların indekslenmeyecek şekilde teknik düzenlemeye tabi tutulması konusunda 23/06/2020 tarihli ve 2020/481 sayılı bir karar vermiştir. İlgili karara ve bu kapsamda değerlendirmeye alınacak kriterlere, daha önce yayımladığımız UNUTULMA HAKKI KAPSAMINDA KURUL’UN YAYINLADIĞI KRİTERLER başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Son olarak Rehber’de, İlgili kişilerin, arama motorları üzerinden ad ve soyadı ile yapılan aramalarda ulaşılan sonuçların indeksten çıkarılmasına yönelik taleplerinin yerine getirilmesi için izlenmesi gereken yolları açıklanmış ve şemasal olarak gösterilmiştir. Buna göre Kanun’da belirtilen yöntemlerin izlenmesi zorunludur. Bu kapsamda ilgili kişiler Kurum’a şikayette bulunmadan önce Kanun’un “Veri Sorumlusuna Başvuru” başlıklı 13. maddesi uyarınca ilgili kişi tarafından, kişisel verilerini işleyen veri sorumlusuna başvuruda bulunmak zorundadır. Kanun’un “Başvuru Usulü” başlıklı 5. maddesinde ilgili kişinin veri sorumlusuna başvuru yöntemleri belirlenmiştir. Buna göre ilgili kişi, Kanun’un 11. maddesinde belirtilen hakları kapsamında taleplerini, yazılı olarak veya kayıtlı elektronik posta (KEP) adresi, güvenli elektronik imza, mobil imza ya da ilgili kişi tarafından veri sorumlusuna daha önce bildirilen ve veri sorumlusunun sisteminde kayıtlı bulunan elektronik posta adresini kullanmak suretiyle veya başvuru amacına yönelik geliştirilmiş bir yazılım ya da uygulama vasıtasıyla veri sorumlusuna iletebilecektir. Ancak bu şart yerine getirildikten sonra Kurul’a şikayette bulunabilecektir. Kanun’un “Kurula Şikayet” başlıklı 14. maddesi uyarınca başvurunun veri sorumlusu tarafından reddedilmesi, verilen yanıtın yetersiz bulunması veya ilgili kişiye cevap verilmemesi durumunda ilgili kişi tarafından, veri sorumlusunun cevabını öğrendiği tarihten itibaren 30 ve her halde başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde Kurul’a şikayette bulunulması mümkündür.
Rehberin tamamına aşağıdaki bağlantıdan erişebilmeniz mümkündür.
https://kvkk.gov.tr/SharedFolderServer/CMSFiles/11b6fd99-d42a-45b1-a009-21f2d36ded21.pdf
Stj. Av. Sıla ATİLLA
TARLAN – BAKSI AVUKATLIK BÜROSU
AV. AYLİN TARLAN – AV. DERYA BAKSI
Tarlan Avukatlık Bürosu Bloğu 