İSTİFA NEDİR? İSTİFA EDERKEN HANGİ SÜRELERE UYULMALIDIR?
İstifa çalışanın kendi rızası ile iş sözleşmesini feshetmesidir. Çalışanın bu feshi gerçekleştirirken eğer İş Kanunu uyarınca istifa etmekte haklı bir sebebi yoksa belli bir süre önceden işten ayrılacağını işverene ihbar etme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu süreler iş sözleşmesinde farklı bir süre belirtilmedikçe İş Kanunu’nda:
– İşi altı aydan az sürmüş olan çalışan için iki hafta,
– İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan çalışan için dört hafta,
– İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan çalışan için altı hafta,
– İşi üç yıldan fazla sürmüş çalışan için sekiz hafta
şeklinde düzenlenmiştir.
İşveren, yukarıda yer verilen ihbar sürelerine uymaksızın derhal istifa eden çalışanlardan ihbar tazminatı talep edebilir. Bu süreler asgari nitelikte olup sözleşmelerle artırılabilmektedir. Böyle bir durumda sözleşme ile kararlaştırılan ihbar süresini yerine getirmeyen çalışandan işveren ihbar tazminatı talebinde bulunabilir.
İŞVEREN ÇALIŞANA İSTİFA ETMESİNE RAĞMEN KIDEM TAZMİNATI ÖDER Mİ?
İşveren, çalışan tarafından haklı sebeple feshin şartları gerçekleştiğinde, kıdem tazminatı ödenmesi için 1475 Sayılı İş Kanunu’nda sayılan hallerden birinin varlığı halinde veya işveren sözleşmeyi haklı bir sebebe dayanmaksızın feshettiğinde kıdem tazminatı öder. İş Kanunu’nda yer verilen haklı sebep hallerinden biri bulunmaksızın istifa eden çalışana işverenin kural olarak kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bunun istisnası 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenmektedir. Bu madde uyarınca kişi geçerli bir iş sözleşmesi ile en az 1 yıl çalıştıysa işveren:
-Askerlik hizmeti sebebiyle, (erkek çalışan)
-Bağlı bulundukları kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme alma sebebiyle,
-İlgili kanununda belirtilen emekliliğe ait yaş şartları dışında kalan çalışanın sigortalılık süresi ve prim ödeme günlerini tamamlayarak yaşlılık aylığı bağlanmak amacıyla işten ayrılmaları sebebiyle,
-Kadın çalışanın evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde iş sözleşmesini kendi rızasıyla sona erdirmesi sebebiyle,
işten ayrılan çalışana veya çalışanın ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin sona ermesi halinde yasal mirasçılarına kıdem tazminatı ödemek zorundadır.
KIDEM TAZMİNATI TALEBİNDE ZAMANAŞIMI SÜRESİ NEDİR?
İş Kanunu uyarınca kıdem tazminatı talebinde 5 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Bu süreden sonra borç sona ermez fakat işveren zamanaşımını ileri sürerek kıdem tazminatını ödemekten kaçınabilir.
İŞVEREN İSTİFA YOLUYLA FESİHLERDE HANGİ İŞÇİLİK ALACAKLARINI ÖDEMELİDİR?
İşverenin çalışanın istifası yoluyla fesihlerde;
-Şartları gerçekleştiyse kıdem tazminatını,
-Çalışan fazla mesai yaptıysa fazla mesai ücretini,,
-İş sözleşmesi sona erdiği tarihte çalışanın kullanmadığı yıllık izinleri varsa o günlere karşılık gelen yıllık izin ücretini,
-Eğer çalışanın fesihten önce ihbar süresi varsa ve bu ihbar süresi içerisinde yeni iş arama izni kullandırılmamışsa bu hakka yönelik ücreti,
-Ödenmediyse son döneme ilişkin maaşını,
-Varsa bonus, prim vb. gibi henüz ödemesi yapılmamış ek ücretleri,
-Ulusal bayram veya genel tatil günlerinde çalıştıysa ve bu günlere yönelik ödeme yapılmadıysa bu ücretleri
ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.
İBRANAME
İbraname çalışan tarafından imzalandığı takdirde taraflar arasında herhangi bir alacak ve/veya borç kalmadığına ilişkin bir belgedir. Bu belgenin geçerli olabilmesi için bazı şartları taşıması gerekir. Bu şartlar aşağıdaki gibidir:
-Yazılı olmalıdır.
-Düzenlenmesi için iş sözleşmenin sona ermesinden itibaren en az 1 ay geçmiş olmalıdır.
-İbra konusu alacağın türü ve miktarı açıkça belirtilmelidir.
-İbra konusu ödemeler noksansız ve banka aracılığıyla yapılmış olmalıdır.
Stj. Av. Cemre Zeynep EROĞUZ
TARLAN- BAKSI AVUKATLIK BÜROSU
AV. AYLİN TARLAN- AV. DERYA BAKSI
Tarlan Avukatlık Bürosu Bloğu 