Yönetim kurulu anonim şirketin karar mekanizması olarak çalışmakta olup, şirketin yönetim ve temsil görevini üstlenmektedir. Yönetim kurulu üyelerinin hukuka aykırı fiilleri nedeniyle cezai sorumluluklarına ilişkin olarak başta Türk Ticaret Kanunu olmak üzere birden fazla kanunda cezai yaptırımlar bulunmaktadır. Bu yazımızda Türk Ticaret Kanunu’nun “Suçlar ve Cezalar” başlıklı 562. Maddesi’nde düzenlenen ve idari para cezası, adli para cezası ve hapis cezası gerektiren kabahatler ve suçlardan bahsedilmiştir.
İdari para cezası gerektiren kabahatlere uygulanacak cezanın tutarı 5326 sayılı Kabahatler Kanunu uyarınca her yıl yeniden değerleme oranında arttırılarak uygulanmaktadır. 2022 yılı için uygulanacak idari para cezaları tutarları ve kabahatler aşağıdaki şekildedir:
| KABAHATLER | İDARİ PARA CEZASI TUTARI |
|---|---|
| Defterlerin üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulmaması, (TTK m.64/I) | 13.949-TL |
| İşletme faaliyetlerinin oluşumunun ve gelişmesinin defterlerden izlenememesi, (TTK m.64/I) | 13.949-TL |
| Tacirin, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamaması (TTK m.64/II) | 13.949-TL |
| Ticari defterlerin kanunen yaptırılması gereken açılış veya kapanış onaylarının yaptırılmaması, (TTK m. 64/III) | 13.949-TL |
| Defterlerin Türkçe tutulması ve 65. Maddede öngörülen diğer yükümlülüklere uyulmaması, (TTK m. 65) | 13.949-TL |
| Usule ve gerçeğe aykırı şekilde envanter çıkarılması, (TTK m. 66) | 13.949-TL |
| Görüntü veya başkaca veri taşıyıcısı aracılığıyla saklanabilen belgelerin ibraz edilmemesi, (TTK m. 86) | 13.949-TL |
| Finansal tabloların, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan muhasebe standartlarına göre düzenlenmemesi, (TTK m. 88) | 13.949-TL |
| Hamiline yazılı pay sahipleri ile sahip oldukları paya ilişkin bilgilerin, senetler pay sahiplerine dağıtılmadan önce Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirilmemesi, (TTK m. 486/II) | 27.240-TL |
| Hamiline yazılı pay senetlerinin devrinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirilmemesi, (TTK m. 489/I) | 6.810-TL |
Söz konusu idari para cezalarını verme yetkisi mahallin en büyük idare amiri olarak illerde vali, ilçelerde kaymakama aittir.
Türk Ticaret Kanunu’nun 562. maddesinde idari para cezasını gerektiren kabahatler dışında adli para cezası ve hapis cezası gerektiren suçlar da bulunmaktadır:
| SUÇLAR | ADLİ PARA CEZASI GÜN SAYISI / HAPİS CEZASI |
|---|---|
| Bağlı ve hakim şirketler tarafından TTK m. 199/1. ve 4. Fıkralarında belirtilen raporların düzenlenmemesi, (TTK m. 199) | En az 200 gün |
| Kanunen tutulması gereken defter, kayıt ve belgelerin, denetime yetkili olanlarca istenmesine rağmen verilmemesi, eksik verilmesi, denetim elemanlarının görevini yerine getirmesine engel olunması, | En az 300 gün |
| Sermaye taahhüdünü yerine getirmemiş olan hissedarlara şirkete borçlanma yasağına aykırı olarak borç verilmesi, (TTK m. 358) | En az 300 gün |
| Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ve yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan ve 393. maddede sayılan yakınlarına borç verilmesi, bu kişiler için kefalet, garanti, teminat verilmesi, borçlarının devralınması, (TTK m. 395) | En az 300 gün |
| Ticari defterlerin mevcut olmaması, hiçbir kayıt içermemesi, Kanuna uygun saklanmaması, | En az 300 gün |
| Görevi dolayısıyla incelemesine sunulan defter ve belgeleri inceleyenlerin, elde ettikleri veya verilen bilgilerden öğrendikleri iş ve işletme sırlarını açıklaması (TTK m. 527) | TCK m. 239 (hapis ve adli para cezası) |
| Şirketin kuruluşu, sermayesinin artırılması ve azaltılması ile birleşme, bölünme, tür değiştirme ve menkul kıymet çıkarma gibi işlemlerle ilgili belgelerin sahte olarak düzenlenmesi, ticari defterlere kasıtlı olarak gerçeğe aykırı kayıt yapılması (TTK m. 549) | 1 – 3 yıl hapis cezası |
| Sermaye hakkında yanlış beyanlarda bulunulması, sermaye taahhüdünde bulunanların ödeme yeterliliğinin bulunmadığı bilindiği halde onay verilmesi (TTK m. 550) | 3 ay – 2 yıl hapis veya adli para cezası |
| Ayni sermayenin veya devralınacak işletme ile ayınların değerlemesinde yolsuzluk yapılması (TTK m. 551) | En az 90 gün |
| Bir şirket kurmak veya şirketin sermayesini artırmak amacıyla halktan para toplanması (TTK m. 552) | 6 ay – 2 yıl hapis cezası |
| TTK’nın 1524. maddesinde öngörülen internet sitesi oluşturma yükümlülüğüne aykırı davranılması | 100 – 300 gün |
| TTK’nın 1524. maddesinde öngörülen içeriğin internet sitesine konulmaması | En çok 100 gün |
Av. Dilara KARTALOĞLU KILIÇ
TARLAN-BAKSI AVUKATLIK BÜROSU
AV. AYLİN TARLAN- AV. DERYA BAKSI
Tarlan Avukatlık Bürosu Bloğu 