Dernek kazanç paylaşma dışında, kanunla yasaklanmamış olan amaçların gerçekleştirilebilmesi için bir araya gelen gerçek ve/veya tüzel kişiler topluluğudur. Dernek kurma ve derneklere üye olma, temeli T.C. Anayasası’na dayanan hak ve özgürlüklerden biridir. Herkes dernek kurma ve derneğe üye olmakta serbesttir. Kimse derneğe üye olmaya ya da dernek üyeliğinden çıkmaya zorlanamaz. Dernek kurma hakkı ise ancak millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının haklarının korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir. Öte yandan derneklerin tüzüklerine, üye olmak için belirli şartların eklenebileceği de belirtilmelidir.
Derneklerin kuruluşunda yer alarak derneklere kurucu üyelik yapılabileceği gibi hali hazırda kurulmuş olan bir derneğe de üyelik başvurusunda bulunulabilir. Türkiye’de oturma iznine sahip yabancılar da dahil olmak üzere fiil ehliyetine sahip olan herkes dernek kurabilir ve derneklere üye olabilir.
Fiil Ehliyetine Sahip Olmak Ne Demek?
- Ayırt etme gücüne sahip olmak: Akla uygun bir biçimde davranma yeteneğidir. Yaşın küçüklüğü, akıl hastalığı, akıl zayıflığı, sarhoşluk ve benzeri sebeplerle ayırt etme gücü ortadan kalkabilir.
- Ergin olmak: 18 yaşının dolmasıyla kişi ergin hale gelir ve hukuki düzende işlem yapabilme yeteneğine sahip olur. Bazı durumlarda mahkeme kararıyla 15 yaşını dolduran küçüklerin ergin kılınması mümkündür. Ya da 18 yaşından küçüklerin bazı hallerde evlenmesine izin verilir ve evlilik de bireyi ergin kılar.
- Kısıtlı olmamak: Akıl hastalığı, akıl zayıflığı, savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim, özgürlüğü bağlayıcı ceza bireyin kısıtlanmasına sebep olabileceği gibi kişi istek üzerine de kısıtlanmak isteyebilir. İşte bu şekilde bireyin kısıtlılığı söz konusu olmamalıdır.
Fiil ehliyetine sahip kişi üye olmak istediği derneğe üyelik başvurusunda bulunmalıdır. Üyelik başvurusu online olarak e-devlet üzerinden ya da fiilen derneğe yazılı başvuru ile yapılabilir.
Online olarak; Derneğe üye olmak isteyen kişi öncelikle e-devlet platformuna www.turkiye.gov.tr adresi üzerinden T.C. kimlik numarası ve şifre ile giriş yapmalıdır. Ardından T.C. İç İşleri Bakanlığı –> Dernek Üyelik Başvurusu uygulaması üzerinden ilgili adımlar takip edilerek istenen derneğe üyelik başvurusunda bulunulabilir.
Fiilen yazılı başvuru; Kişi üye olmak istediği derneğe giderek yazılı bir dilekçe verip üyelik başvurusunda bulunabilir.
Üyelik Başvurusu Sonrası Ne Yapılır?
- Dernek üyelik başvurusu
- Dernek üyelik başvurusunun evrak kayıt defterinin gelen evrak bölümüne kaydedilmesi
- Dernek üyelik başvurusunun ardından derneğin yönetim kurulu organı adayın niteliklerini ve dernek tüzüğündeki şartları taşıyıp taşımadığını incelemesi ve en çok 30 gün içerisinde başvuruyu bir karara bağlaması
- Başvuru sahibine başvuru sonucunun başvuru tarihinden itibaren en çok 30 gün içerisinde bildirilmesi
- Başvuru sonu hakkında yapılan bildirimin evrak kayıt bölümünün giden evrak bölümüne kaydedilmesi
- Üyeliğe kabul edilen kişinin üye kayıt defterine kaydedilmesi
Dernek üyeliği yönetim kurulu kararı ile başvurunun karara bağlanmasının ardından sonuç doğurur.
Dernek Üyeliğinin Sona Ermesi
Dernek üyeleri üyelikleri başladıktan sonra aşağıdaki sebeplerle üyelikleri sona erebilir:
- İstifa: Derneğe özgür irade ile üye olunabildiği gibi aynı zamanda dernekte üye olarak kalmak istemeyen kişi derneğe istifasını bildirerek dernek üyeliğinden her zaman çıkabilir.
- Derneğin üyelikten çıkarma kararı: Dernek yönetim kurulu tarafından tüzükte belirtilen sebeplerle ya da üyeliğin sona erdirilmesini gerektiren haklı bir sebeple dernek üyeliği sona erdirilerek ilgili kişi üyelikten çıkartılabilir.
- Üyelikten çıkmış sayılma: Kanunda ya da dernek tüzüğünde yer alan derneğe üye olma şartlarından birinin kaybıyla kişinin dernek üyeliği kendiliğinden sona erer.
Av. Sinem İLİKLİ
TARLAN AVUKATLIK BÜROSU
AV. AYLİN TARLAN
Tarlan Avukatlık Bürosu Bloğu 